بررسی نقش و جایگاه احزاب دولتی در سیاست و حکومت پهلوی دوم(1357-1339)

یکی از کارکردهای احزاب سیاسی، تجمیع و تألیف خواسته های مردم و انتقال آن خواسته ها به دستگاه سیاسی و نمادهای تصمیم گیری است. همان طور که موریس دوورژه می گوید، احزاب ترجمان نیروهای اجتماعی به شمار می روند و خواسته های گروه، طبقه و نیروی اجتماعی که از آن برآمده اند را تأمین می کنند. معمولاً این هدف از طریق کسب و حفظ قدرت توسط احزاب در نظام انتخاباتی تحقّق می یابد. بررسی کارکرد احزاب در جامعه ایران، نشان دهنده آن است که احزاب به ویژه از زمان کودتای 28 مرداد به بعد ناکارآمد بوده اند. بنابراین بررسی وضعیت بحران مشارکت و بحران مشروعیت در رژیم پهلوی دوم و روش هایی که آن رژیم برای غلبه بر بحران های مزبور انتخاب کرد، حائز اهمیت فراوان است. یکی از روش هایی که رژیم پهلوی دوم برای فائق آمدن بر بحران مشارکت و مشروعیت در پیش گرفت، تشکیل احزاب سیاسی از بالا بود. ازجمله این احزاب، حزب مردم، ملیون، ایران نوین و حزب رستاخیز بودند که بعد از کودتای 28مرداد1332 تشکیل و تا اوان سرنگونی رژیم پهلوی دوم به حیات خود ادامه دادند. موضوع این پایان نامه، بررسی احزاب دولتی، نقش و کارکرد آن در بازه ی زمانی سال های 1339 تا 1357 هست. سوال اصلی ما در این پژوهش این است: انگیزه تشکیل احزاب دولتی ایران در عصر پهلوی دوم چه بوده و آنها در تحولات سیاسی-اجتماعی این دوره چه نقشی ایفا کرده اند؟ فرضیه ی پژوهش عبارت است از این که نظام سیاسی پهلوی دوم به منظور رفع بحران های سیاسی به ویژه مشروعیت، مشارکت و ثبات سیاسی دست به تأسیس احزاب دولتی زد. بنابراین تلاش می گردد به روش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسنادی، این موضوع مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.